Zatrudnianie pracowników tymczasowych jest
ostatnio badzo popularne. Jednakże jakie prawa i obowiązki ma pracodawca
użytkownik, co musi zapenić pracownikowi tymczasowemu, gdzie jest
granica między pracodawcą (agencją pracy tymczasowej) a pracodawcą
użytkownikiem? Poniższy atykuł wyjaśnia właśnie m.in. te kwestie.
Omawiając ten temat należy zacząć od uświadomienia
sobie co to znaczy pracodawca użytkownik, pracownik tymczasowym oraz co
to znaczy wykonywać pracę tymczasową:
Pracodawca użytkownik - pracodawca lub podmiot niebędący pracodawcą w
rozumieniu Kodeksu pracy, wyznaczający pracownikowi skierowanemu przez
agencję pracy tymczasowej zadania i kontrolujący ich wykonanie.
Pracodawca użytkownik wykonuje obowiązki i korzysta z praw
przysługujących pracodawcy, w zakresie niezbędnym do organizowania pracy
z udziałem pracownika tymczasowego.
Pracownik tymczasowy - pracownika zatrudnionego przez agencję pracy
tymczasowej wyłącznie w celu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i
pod kierownictwem pracodawcy użytkownika.
Praca tymczasowa - wykonywanie na rzecz danego pracodawcy użytkownika, przez okres nie dłuższy niż wskazany w ustawie, zadań:
a) o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub
b) których terminowe wykonanie przez pracowników zatrudnionych przez pracodawcę użytkownika nie byłoby możliwe, lub
c) których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez pracodawcę użytkownika.
Pracodawca użytkownik jest zobowiązany informować organizację
związkową reprezentatywną w rozumieniu art. 241 25a Kodeksu pracy o
zamiarze powierzenia wykonywania pracy tymczasowej pracownikowi agencji
pracy tymczasowej. Jednakże pracodawca użytkownik, który zamierza
powierzyć pracownikowi agencji pracy tymczasowej wykonywanie pracy przez
okres dłuższy niż 6 miesięcy, jest obowiązany podjąć działania
zmierzające do uzgodnienia tego zamierzenia z reprezentatywnymi
organizacjami związkowymi.
Istotne jest to, że w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy
agencja pracy tymczasowej zatrudniająca pracownika tymczasowego może
skierować tego pracownika do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz
jednego pracodawcy użytkownika
przez okres nieprzekraczający łącznie 18 miesięcy.
Jeżeli pracownik tymczasowy wykonuje w sposób ciągły na rzecz danego
pracodawcy użytkownika pracę tymczasową obejmującą zadania, których
wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego
przez tego pracodawcę użytkownika, okres wykonywania pracy tymczasowej
nie może przekroczyć 36 miesięcy. Po tym okresie wykonywania pracy
tymczasowej na rzecz danego pracodawcy użytkownika pracownik tymczasowy
może być ponownie skierowany
do wykonywania pracy tymczasowej u tego pracodawcy użytkownika nie wcześniej niż po upływie 36 miesięcy.
Do umów o pracę na czas określony zawartych między agencją pracy
tymczasowej a pracownikiem tymczasowym nie stosuje się art. 251 Kodeksu
pracy.
Pracownikowi tymczasowemu nie może być powierzone wykonywanie na rzecz pracodawcy użytkownika pracy:
1) szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 237 15 Kodeksu pracy,
2) na stanowisku pracy, na którym jest zatrudniony pracownik
pracodawcy użytkownika, w okresie uczestniczenia tego pracownika w
strajku,
3) na stanowisku pracy, na którym, w okresie ostatnich 3 miesięcy
poprzedzających przewidywany termin rozpoczęcia wykonywania pracy
tymczasowej przez pracownika tymczasowego, był zatrudniony pracownik
pracodawcy użytkownika, z którym został rozwiązany stosunek pracy z
przyczyn niedotyczących pracowników.
Pracodawca Użytkownik uzgadnia na piśmie z Agencją Pracy Tymczasowej:
1) rodzaj pracy, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu,
2) wymagania kwalifikacyjne konieczne do wykonywania pracy, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu,
3) przewidywany okres wykonywania pracy tymczasowej,
4) wymiar czasu pracy pracownika tymczasowego,
5) miejsce wykonywania pracy tymczasowej,
6) prawa i obowiązki pracodawcy użytkownika i agencji pracy tymczasowej w zakresie nieuregulowanym w ustawie.
Pracodawca Użytkownik informuje agencję pracy tymczasowej na piśmie o:
1) wynagrodzeniu za pracę, która ma być powierzona pracownikowi
tymczasowemu, określonym w przepisach o wynagrodzeniu obowiązujących u
pracodawcy użytkownika,
2) warunkach wykonywania pracy tymczasowej w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca użytkownik:
Pracodawca Użytkownik:
1) dostarcza pracownikowi tymczasowemu odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej,
2) zapewnia napoje i posiłki profilaktyczne,
3) przeprowadza szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy,
5) przeprowadza ocenę ryzyka zawodowego oraz informuje o tym ryzyku.
Przed zawarciem umowy o pracę między agencją pracy
tymczasowej a pracownikiem tymczasowym, agencja pracy tymczasowej i
pracodawca użytkownik uzgadniają na piśmie:
1) zakres informacji dotyczących przebiegu pracy tymczasowej, które
mają wpływ na wysokość wynagrodzenia za pracę pracownika tymczasowego,
oraz sposób i termin przekazywania tych informacji agencji pracy
tymczasowej w celu prawidłowego obliczania wynagrodzenia za pracę tego
pracownika,
2) zakres przejęcia przez pracodawcę użytkownika obowiązków
pracodawcy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy innych niż
określone powyżej,
3) zakres przejęcia przez pracodawcę użytkownika obowiązku pracodawcy
dotyczącego wypłacania należności na pokrycie kosztów związanych z
podróżą służbową.
Agencja pracy tymczasowej i pracodawca użytkownik mogą uzgodnić
wykorzystanie przez pracownika tymczasowego urlopu wypoczynkowego, w
całości lub w części, w okresie wykonywania pracy tymczasowej na rzecz
tego pracodawcy użytkownika, ustalając zarazem tryb udzielenia tego
urlopu.
Pracownikowi tymczasowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze
dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego pracodawcy
użytkownika lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika. Urlop nie
przysługuje za okres, za który pracownik wykorzystał u poprzedniego
pracodawcy urlop wypoczynkowy przysługujący na podstawie odrębnych
przepisów. Urlopu wypoczynkowego udziela się pracownikowi tymczasowemu w
dni, które byłyby dla niego dniami pracy, gdyby nie korzystał z tego
urlopu. W razie niewykorzystania przez pracownika tymczasowego urlopu
wypoczynkowego w okresie wykonywania pracy tymczasowej agencja pracy
tymczasowej wypłaca pracownikowi tymczasowemu ekwiwalent pieniężny w
zamian za ten urlop lub niewykorzystaną jego część.
Jeżeli okres wykonywania pracy na rzecz danego pracodawcy użytkownika
obejmuje 6 miesięcy lub okres dłuższy, pracodawca użytkownik jest
obowiązany umożliwić pracownikowi tymczasowemu wykorzystanie w tym
okresie urlopu wypoczynkowego, udzielając, w terminie uzgodnionym z tym
pracownikiem, czasu wolnego od pracy w wymiarze odpowiadającym
przysługującemu temu pracownikowi urlopowi wypoczynkowemu.
Pracodawca użytkownik:
1) jest obowiązany zapewnić pracownikowi tymczasowemu bezpieczne i
higieniczne warunki pracy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy
tymczasowej,
2) prowadzi ewidencję czasu pracy pracownika tymczasowego w zakresie i na zasadach obowiązujących w stosunku do pracowników,
3) nie może stosować do pracownika tymczasowego przepisu art. 42 § 4
Kodeksu pracy ani też powierzać mu wykonywania pracy na rzecz i pod
kierownictwem innego podmiotu,
4) Pracodawca użytkownik jest obowiązany informować pracowników
tymczasowych, w sposób przyjęty u tego pracodawcy użytkownika, o wolnych
stanowiskach pracy, na których zamierza zatrudnić pracowników.
Pracownik tymczasowy w okresie wykonywania pracy tymczasowej na rzecz
pracodawcy użytkownika ma prawo do korzystania z urządzeń socjalnych
pracodawcy użytkownika na zasadach przewidzianych dla pracowników
zatrudnionych przez tego pracodawcę użytkownika.
Pracownik tymczasowy w okresie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy
użytkownika nie może być traktowany mniej korzystnie w zakresie warunków
pracy i innych warunków zatrudnienia niż pracownicy zatrudnieni przez
tego pracodawcę użytkownika na takim samym lub podobnym stanowisku
pracy. Jednakże w zakresie dostępu do szkolenia w celu podnoszenia
kwalifikacji zawodowych organizowanego przez pracodawcę użytkownika nie
dotyczy pracownika tymczasowego wykonującego pracę na rzecz tego
pracodawcy użytkownika krócej niż 6 tygodni.
Pracownikowi tymczasowemu, wobec którego pracodawca użytkownik
naruszył zasadę równego traktowania, przysługuje prawo dochodzenia od
agencji pracy tymczasowej odszkodowania w wysokości określonej w
przepisach Kodeksu pracy dotyczących odszkodowania należnego
pracownikowi od pracodawcy z tytułu naruszenia zasady równego
traktowania pracowników w zatrudnieniu. Natomiast Agencja Pracy
Tymczasowej ma prawo dochodzenia od pracodawcy użytkownika zwrotu
równowartości odszkodowania, które zostało wypłacone pracownikowi
tymczasowemu. Wszelkie roszczenia pracownika tymczasowego rozpatruje sąd
pracy właściwy ze względu na siedzibę agencji pracy tymczasowej
zatrudniającej tego pracownika.
Agencja pracy tymczasowej jest obowiązana do naprawienia szkody
wyrządzonej pracodawcy użytkownikowi przez pracownika tymczasowego przy
wykonywaniu pracy tymczasowej - na zasadach i w granicach obowiązujących
pracownika zgodnie z przepisami o odpowiedzialności materialnej
pracowników. Natomiast Agencja pracy tymczasowej ma prawo dochodzenia
od pracownika tymczasowego zwrotu równowartości odszkodowania, które
zostało wypłacone pracodawcy użytkownikowi.
Co ważne w umowie o pracę zawartej na czas określony strony mogą
przewidzieć możliwość wcześniejszego rozwiązania tej umowy przez każdą
ze stron:
1) za trzydniowym wypowiedzeniem, gdy umowa o pracę została zawarta na okres nieprzekraczający 2 tygodni;
2) za jednotygodniowym wypowiedzeniem, gdy umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż 2 tygodnie.
Do umowy o pracę zawartej z pracownikiem tymczasowym nie stosuje się art. 177 § 3 KP.
Pracodawca użytkownik, który zamierza zrezygnować z wykonywania pracy
przez pracownika tymczasowego przed upływem okresu wykonywania pracy
tymczasowej uzgodnionego z agencją pracy tymczasowej, zawiadamia agencję
pracy tymczasowej na piśmie o przewidywanym terminie zakończenia
wykonywania pracy tymczasowej przez pracownika tymczasowego, w miarę
możliwości z wyprzedzeniem uwzględniającym obowiązujący strony umowy o
pracę okres wypowiedzenia tej umowy. W razie faktycznego zaprzestania
wykonywania przez pracownika tymczasowego pracy tymczasowej na rzecz
pracodawcy użytkownika z powodu niestawienia się do pracy, bez
usprawiedliwienia przyczyn nieobecności w pracy, albo odmowy dalszego
wykonywania pracy tymczasowej na jego rzecz, pracodawca użytkownik
zawiadamia niezwłocznie agencję pracy tymczasowej o terminie i
okolicznościach zaprzestania wykonywania pracy przez pracownika
tymczasowego.
Przepisy karne
Kto, będąc pracodawcą użytkownikiem lub działając w jego imieniu, nie
zapewnia pracownikowi tymczasowemu bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy tymczasowej
lub nie wyposaża stanowiska pracy pracownika tymczasowego w maszyny i
inne urządzenia techniczne, które spełniają wymagania dotyczące oceny
zgodności, podlega karze grzywny.
Tej samej karze podlega, kto, będąc pracodawcą użytkownikiem lub
działając w jego imieniu, nie wypełnia uzgodnionych na piśmie z agencją
pracy tymczasowej obowiązków pracodawcy, w tym:
1) nie dostarcza pracownikowi tymczasowemu odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej,
2) nie zapewnia pracownikowi tymczasowemu napojów i posiłków profilaktycznych,
3) nie zapewnia przeszkolenia pracownika tymczasowego w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz
szkolenia okresowego,
4) nie zapewnia ustalenia w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, któremu uległ pracownik tymczasowy,
5) nie informuje pracownika tymczasowego o ryzyku zawodowym, które
wiąże się z wykonywaną pracą, oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami,
6) nie wypełnia innych obowiązków, uzgodnionych z agencją pracy
tymczasowej, związanych z wykonywaniem pracy tymczasowej przez
pracownika tymczasowego.