Bezpieczeństwo i higiena pracy na wyskości
została szeroko opisana w różnego rodzaju aktach prawnych zarówno
polskich jak i europejskich. W tym artykule jednak określimy podstawowe
wymagania i pojęcia dotyczące prac na wysokości
BHP pracy na wysokości
Pracą na wysokości w rozumieniu
Rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w
sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późn. zm
jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni,
niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia
ta:
1) osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi;
2) wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.
Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad
poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą
przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być
zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych
umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości
co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być
umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być
wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób. Jeżeli ze
względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie
balustrad, o których mowa jest niemożliwe, należy stosować inne
skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości,
odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.
Najczęstsze środki ochrony przed upadkiem z wysokości to uprzęże, w
tym szelki bezpieczeństwa i pasy biodrowe oraz linki bezpieczeństwa,
amortyzatory, urządzenia samohamowne, inne środki chroniące przed
upadkiem z wysokości. Urządzenia do prac na wysokości oraz ich normy to
temat na kolejny artykuł.
Zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dn. 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być
wykonywane, przez co najmniej dwie osoby,
prace wysokościowe powinny być wykonywane minimum w dwie osoby. Jest to konieczność w przypadku gdy jedna z osób ulegnie wypadkowi. Dodatkowo osoby pracujące na wysokości powinny posiadać
zdolności psychofizyczne (
Rozporządzenie
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 28 maja 1996 r. w sprawie
rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej
Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób
niezmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub
obrys urządzenia, na którym stoi.
Przy pracach na:
drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyższeniach
nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem
podłogi lub ziemi niewymagających od pracownika wychylania się poza
obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej
pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić, aby:
1) drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były
stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia oraz
posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie;
2) pomost roboczy spełniał następujące wymagania:
a) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi
i niezbędnych materiałów,
b) podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,
c) w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości dopuszczalnego obciążenia.
Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m
od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na
podestach ruchomych wiszących należy w szczególności:
1) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy;
2) zapewnić stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciążenia;
3) przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należy dokonać odbioru technicznego w trybie określonym w odrębnych przepisach.
Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania
określone odpowiednio w odrębnych przepisach oraz w Polskich Normach.
Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach
wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a także przy
ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na drabinach i
klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub
podłogi należy w szczególności:
1) przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub
urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność,
wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed
nieprzewidywaną zmianą położenia, a także stan techniczny stałych
elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek
bezpieczeństwa;
2) zapewnić stosowanie przez pracowników,
odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed
upadkiem z wysokości jak: szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa
przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z
pasem biodrowym (do prac w podparciu - na słupach, masztach itp.);
3) zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na wysokości.
Wymagania dotyczą również prac wykonywanych na galeriach, pomostach,
podestach i innych podwyższeniach, jeżeli rodzaj pracy wymaga od
pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na
którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej
upadkiem z wysokości.
Prace wysokościowe
to temat szeroko ujmowany w polskim prawodawstwie, dlatego powyższy
teks jest tylko zarysem dla osób chcących wykonywać prace na wysokości.
Dodatkowo należy zapoznać się z normami dotyczącymi pracy, uzyskać
odpowiednie kwalifikacje, przejść szkolenie bezpiecznej pracy, itp.